Một trong những vấn đề luôn được các cặp vợ chồng ly hôn quan tâm nhất là vấn đề giành quyền nuôi con khi ly hôn và những điều kiện để giành quyền nuôi con. Trên thực tế, nếu hai bên không thể thỏa thuận được và họ phải giành quyền nuôi con khi ly hôn, Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào các yếu tố được quy định tại Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cụ thể như sau:
- Quyền lợi về mọi mặt của con;
- Nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì Tòa án phải xem xét nguyện vọng của con; và
- Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
Trên thực tế, để xem xét việc bên nào đáp ứng tốt nhất những điều kiện để giành quyền nuôi con trong cuộc chiến giành quyền nuôi con khi ly hôn, tòa án sẽ xem xét khả năng đáp ứng các điều kiện đảm bảo cho sự phát triển toàn diện của con chung về các mặt thể chất, trí tuệ, tinh thần, quan hệ xã hội của cả hai bên vợ và chồng để bảo đảm các quyền pháp định về trẻ em của con. Vì vậy, việc người vợ hoặc chồng muốn giành quyền nuôi con khi ly hôn cố gắng chứng minh rằng bản thân họ có thể cung cấp cho con có điều kiện sống tốt nhất về vật chất (chỗ ở, học tập, vui chơi, giải trí…) và cả về tinh thần (thời gian con được cha, mẹ thương yêu, chăm sóc, giáo dục…) hoặc đưa ra những bằng chứng về việc bên còn lại không có khả năng đáp ứng đủ các điều kiện đã được đề cập là một điều thường thấy trong các phiên tòa xét xử các vụ án ly hôn.
Thông thường, yếu tố về tinh thần dễ được chứng minh hơn và thường được áp dụng trên thực tế. Chẳng hạn, bên còn lại sẽ đưa ra các văn bản xác nhận của những người thân thích trong gia đình, hàng xóm, tổ trưởng khu phố/ấp/thôn về việc người đang giành quyền nuôi con là người thường xuyên có những hành vi bạo lực gia đình, không thương yêu và làm gương tốt cho con hoặc đang sống chung như vợ chồng với người khác. Về mặt vật chất, họ có thể đưa ra các bằng chứng chứng minh về mức thu nhập thực tế không đủ để nuôi sống hay là đảm bảo nhu cầu thiết yếu cho con.
Đặc biệt, khi giải quyết vấn đề giành quyền nuôi con khi ly hôn trong trường hợp hai bên có nhiều con, tòa án phải làm rõ điều kiện các bên để quyết định giao con cho ai hay có sự phân chia các con một cách hợp lý dựa trên khả năng thực tế của các bên. Tòa án có thể sẽ căn cứ mức thu nhập để xác định khả năng của một bên có thể nuôi được mấy người con, đồng thời xem xét những điều kiện để giành quyền nuôi con khác như đã nêu.
Có thể bạn quan tâm: Ly hôn khi con nhỏ không có giấy khai sinh
Việc xem xét, lấy ý kiến của con từ đủ 07 tuổi trở lên cần tuân thủ quy định tại khoản 3 Điều 208 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Trong thực tế, Giải đáp số 01/2017/GĐ-TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao ngày 07 tháng 4 năm 2017 tại điểm 26 Mục IV hướng dẫn về việc này như sau: “…để bảo đảm quyền lợi của người con, Tòa án phải lấy ý kiến của người con, xem xét nguyện vọng của người con từ đủ 07 tuổi trở lên; phương pháp lấy ý kiến phải bảo đảm thân thiện với trẻ em. Tuy nhiên, Tòa án phải căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của người con để quyết định giao cho một bên trực tiếp nuôi dưỡng”. Như vậy có thể hiểu rằng, trong cuộc chiến giành quyền nuôi con khi ly hôn, đôi khi xảy ra trường hợp một bên thuyết phục được con trên 07 tuổi muốn sống chung với mình nhưng nếu người này không bảo đảm quyền lợi về mọi mặt của người con hơn bên kia thì họ vẫn không phải là bên đáp ứng một cách tốt nhất những điều kiện để giành quyền nuôi con và trở thành bên thua cuộc.